Tijdens zijn bestudering van de werken van Bernardus van Clairvaux heeft de Duits-Amerikaanse theologiehistoricus Franz Posset een aantal markante teksten bijeengebracht die kunnen dienen als eerste kennismaking met Bernardus als theoloog. De teksten zijn gegroepeerd naar het oude Augustijnse beginsel van de tweevoudige kennis: de zelfkennis en de godskennis. Dit zijn de twee belangrijkste referentiepunten voor zijn hele theologie. Tot voor kort werd Bernardus wel als een leermeester van de christelijke spiritualiteit beschouwd, maar werd als theoloog weinig serieus genomen. Daarin is verandering gekomen door de studies van E. Gilson en J. Leclercq en vandaag de dag wordt de abt van Clairvaux algemeen beschouwd als een belangrijke, zo niet de belangrijkste, vertegenwoordiger van de zogenaamde monastieke theologie. P. heeft met zijn boek, dat eerst in het Duits verscheen en vervolgens ook in het Engels, getracht Bernardus als monastiek en als pastoraal theoloog neer te zetten. Het gaat am een praktische theologie die bedoeld is om mormiken te begeleiden op hun weg naar God. Maar de kracht van Bernardus' woorden bleek zo groot dat deze al spoedig buiten de muren van het klooster weerklank vonden en hij zo in de late Middeleeuwen tot een leidsman werd voor vele christenen. De Duitse en de Amerikaanse uitgave bieden in feite dezelfde bloemlezing van korte teksten uit zijn werken. De Amerikaanse editie heeft als extra, dat deze een uitvoerige inleiding heeft van de auteur en bovendien voorzien is van een reeks afbeeldingen van de zg. "amplexus". Het is de voorstelling van Bernardus aan de voet van het kruis die omarmd wordt door de gekruisigde Jezus. Deze afbeelding gaat terug op een legende uit de Vita prima Bernardi. Zij verspreidde zich in de tweede helft van de vijftiende eeuw over Europa en bleef de eeuwen door een van de belangrijkste voorstellingen van Bernardus. P. heeft hier zo'n 30 afbeeldingen samengebracht, waaronder ook een aantal moderne uit de tweede helft van de vorige eeuw. Samengevat biedt het boek van Posset een gestructureerde introductie in het gedachtegoed van Bernardus en is het tevens een uitnodiging om zich verder te verdiepen in diens geschriften.
Copyright © 2005 by Verlag Traugott Bautz